Siedzieli na ławce na dziedzińcu więzienia-szpitala psychiatrycznego w miejscowości Raena leżącej na granicy pustyni. Byli spokojni. Dawano im chyba brom, staromodny, ale sprawdzony i skuteczny środek. Władze więzienia nie chciały, aby męczył ich nadmiar energii. Aby się pobudzić, więźniowie jedli w ciągu dnia drobinki mielonej kawy pozostałej na dnie kubków. Było to powolne i mało skuteczne, ale i tak nie mieli niczego innego do roboty, oprócz spania, czytania i dyskusji. Niektórzy z nich szlifowali język. Nie wszyscy oczywiście, tylko ci uważający się za bardziej rozumnych, którym pozostały w głowie resztki dobrych nawyków z okresu nauki szkolnej.

Czy więzienie-szpital psychiatryczny było położone przy pustyni Atakama, jak im mówiono, tego nie wiedzieli. Nie miało to zresztą znaczenia. Było to więzienie psychiatryczne dla morderców z symptomami zbrodniczej osobliwości. W każdym z nich miała odmienną formę. Kiedy Zafra spytał o położenie więzienia kapitana Karmę, psychiatrę pełniącego rolę strażnika i opiekuna, odpowiedział mu wzruszeniem ramion.

Było zbyt gorąco, aby się ruszali. Taki upał zabiłby nawet lisa pustynnego odpornego na wysokie temperatury. Ale on był inny niż człowiek: uzupełniał płyny z ciała upolowanych zwierząt, był niewielkich rozmiarów, miał puszyste futro, spowolnioną przemianę materii, wysokie pH moczu oraz duże uszy, przez które zrzucał nadmiar ciepła. Dowiedzieli się tego od współwięźnia Alfa, biologa, stanowiącego dla więźniów  rodzaj encyklopedii przyrody. Sam był niezwykłym okazem; podobnie jak oni miał sumienie skażone okropnym morderstwem .

Oprócz Alfa, psychoterapeutów w roli strażników i opiekunów, więźniowie mieli jeszcze dostęp do kapelana  o nazwisku Runo, odwiedzającego skazanych przynajmniej raz w tygodniu. Miał pogodne usposobienie i nie był ułomkiem. Czasem ćwiczył z więźniami na siłowni.

– Po co osobie duchownej siła fizyczna? – zapytano go kiedyś.

– To na wypadek, gdyby ktoś usiłował mnie przekonać, że nie mam racji wierząc w Boga i miłość w takim miejscu jak więzienie na pustyni. W takim miejscu jak Raena nawet diabeł nie mówi dobranoc, bo go tu nie ma. Upał by go zabił.

Było ich dziesięciu. Już od godziny tkwili nie ruszając się z miejsca na ławce pod drzewem w piekielnym upale i rozmawiali. Obok Zafry siedzieli, po lewej stronie Lago, a po prawej Rusy. Był to już okres, kiedy klimat się wyostrzył; w tamtym rejonie był jeszcze bardziej suchy i gorący.

– Fenomenalnie wściekły – mawiali.

Nie nudzili się. Właściwie to słuchali wyłącznie Dzieciątka Rebelde, który ze swadą opowiadał im swoje niesamowite przeżycia. Rebelde był ich bohaterem numer jeden, bo popełnił największą ilość zbrodni, wszystkie elegancko udokumentowane, i cierpiał na te same zaburzenia, co oni. Nikt z nich nie miał tak bogatej przeszłości.

Historię zbrodniczej osobliwości tłumaczyli im na indywidualnych spotkaniach strażnicy-psychoterapeuci, ich bezpośredni opiekunowie. Twierdzili, że zasadniczo chodziło o proporcje tego, co określa się jako zło i dobro, normalność i nienormalność. Strażników było wielu bo człowiek nie jest w stanie wytrzymać takiego obciążenia psychicznego, z jakim mieli do czynienia. Wszyscy mieli kwalifikacje policyjne i psychoterapeutyczne, niektórzy w cywilu byli psychologami i psychiatrami.

Strażnik – psychoterapeuta regularnie odbywający rozmowy z Zafrą był w stopniu kapitana. W pustynnym uniformie wyglądał doskonale, każdemu by zaimponował. Na pamiątkę Zafra zwędził mu przywieszkę identyfikacyjną: Kapitan Jan Józef Karma, strażnik-psychoterapeuta.

Na czwartkowej sesji indywidulanej powiedział Zafrze, kiedy ten już się rozkręcił:

– Człowieku, każdy z nas strażników-psychoterapeutów by tu zwariował, gdyby nie było nas wielu i nie wymienialibyśmy się regularnie w pracy.

Mówił do Zafry “Człowieku”, bo zgodził się na to w trakcie wcześniejszych sesji terapeutycznych. Obowiązywały tu zasady, że formy zwracania się do więźniów-pacjentów były ustalane już początku ich pobytu i dla porządku nagrywane. Każdy wywiad, rozmowa, kontakt słowny był rejestrowany, aby potem nie było wątpliwości, co kto powiedział.

– Trzy razy w tygodniu pańscy adwokaci kierowaliby do sądu sprawę przeciwko mnie lub któremuś z moich kolegów o nadużywanie władzy lub inne naruszenie regulaminu więzienia psychiatrycznego gdyby nie te nagrania – powiedział kapitan Karma, strażnik-psychoterapeuta. Wyglądał, jakby był dumny z tego regulaminu.

Strażników były dwie kategorie: strażnik-psychoterapeuta oraz psychoterapeuta-strażnik. Zafra na początku nie za bardzo orientował się w zawiłościach słownych, ale szybko aktualizował wiedzę, zwłaszcza od czasu, kiedy w więzieniu wprowadzono metodę przyśpieszonego uczenia się i komunikacji.

Sprawę strażników objaśnił mu kapitan Karma w prosty sposób.

– Tytuł zawodowy zależy od proporcji. Ja jestem strażnikiem-psychiatrą, bo mam więcej obowiązków strażnika, tych związanych z administracją więzienną niż z psychiatrią. Mój przyjaciel jest psychiatrą-strażnikiem, bo ponosi więcej odpowiedzialności za wasze zdrowie psychiczne i fizyczne. Obowiązki jednego i drugiego strażnika nie są łatwe, proszę mi wierzyć.

Zafra wierzył mu, bo kapitan był przyzwoitym człowiekiem. Rozmawiał z nim szczerze, odpowiadał na jego pytania, nie okazywał mu pogardy. Nie przyszło to łatwo ani jednemu, ani drugiemu, bo obydwaj byli nieufni w stosunku do innych. Zafra podejrzewał, nawet w stosunku do siebie samych. Jego myślenie miało ręce i nogi, bo był już po drugim przesileniu, co znaczyło, że dwa razy usiłował popełnić samobójstwo. Wyjście z dwóch prób samounicestwienia się było dowodem, że jakoś sobie radzi, a może nawet wraca do normalności. Był to dowód niezbyt mocny, bo podejrzewano go także o symulowanie, ale jednak. Pozytywne myślenie mu pomagało.

Wracając do zbrodniczej osobliwości, kapitan Karma wytłumaczył Zafrze, że każdy z więźniów-pacjentów ma na sumieniu zarówno prawdziwe jak i urojone zbrodnie.

– Inaczej nie można sobie tego wytłumaczyć – wyjaśnił.

Kiedy kapitan milczał, słuchając Zafrę lub patrząc w nieokreślonym kierunku, jego usta poruszały się jakby nadal mówiły. Był to dziwny spektakl, jakby zakłopotania, że on, ceniony strażnik-psychoterapeuta, nie umie znaleźć wytłumaczenia zachowań ludzi, jakimi się osobiście zajmował.

– W niektórych przypadkach nie sposób jest ustalić, kto popełnił zabójstwo, bo jest kilku podejrzanych i każdy z nich składa podobne zeznanie. To zupełnie nowe zjawisko. Na podstawie ich zeznań, zeznań osób trzecich, świadków przestępstwa, analizy śladów i innych dowodów, policja ustala szczegóły i okoliczności popełnienia przestępstwa. Kiedy porównuje się te informacje z zeznaniami innych podejrzanych, okazuje się, że są one prawie takie same. Wygląda to tak, jakby każdy z nich był sprawcą zabójstwa. Najbardziej kłopotliwe dla nas psychiatrów jest to, że nie wiemy, jak to się dzieje, że wszyscy oni posiadają tę samą wiedzę o morderstwie i ofierze. Nie wiemy, czy w grę wchodzi telepatia, zdalna teletransmisja danych czy też jakiś inny sposób wymiany wiedzy miedzy rzeczywistym a domniemanym mordercą. W jednym przypadku aż trzy osoby przyznały się do tego samego czynu. Prokuratura niebyła w stanie ustalić, który z podejrzanych jest prawdziwym mordercą, a który nie, który mówi prawdę, a który łże jak rudy pies.

Po tych słowach kapitan Karma przerwał, popatrzył na Zafrę jakoś smętnie i powiedział:

– Nie powinienem użyć określenia „rudy pies” w negatywnym sensie, bo jest to źle odbierane przez więźniów, szczególnie tych lubiących zwierzęta.

– Ponieważ sugeruje to zwierzęcość ludzkiej natury, nieprawdaż? – wymądrzył się Zafra, stojąc na gruncie odkryć naukowych. – Jesteśmy zwierzętami z ludzkimi odruchami, takimi jak na przykład dręczenie ofiary. Bo żadne zwierzę tego nie robi.

– No właśnie – powiedział kapitan z półprzymkniętymi oczami, jakby zasypiał. Była to maska. Zafra był pewny, że strażnik był świadomy, co robi i mówi, ponieważ dyskretnie poprawił kaburę rewolweru jakby przygotowując się do odparcia ataku.

– Byłem w kajdankach przymocowanych do metalowej poręczy przed biurkiem, ale raz się zdarzyło, że więzień wyswobodził się i zdrowo poharatał strażnika mimo, że ten zdążył jeszcze włączyć alarm. Mnie kapitan nie powinien się obawiać – tłumaczył swoim kompanom z celi. – Jestem spokojnym człowiekiem i rozumiem go aż nadto dobrze, bo sam kiedyś wykonywałem ten zawód. To znaczy nie strażnika-psychoterapeuty ale po prostu psychiatry.

To, że był psychiatrą, było faktem. Z dumą przyznawał się do tego, pokazując swój dyplom wszystkim, którzy mieli a nawet nie mieli wątpliwości.

– Dyplom należał mi się, ponieważ ukończyłem pięć lat studiów na wydziale psychiatrii Uniwersytetu Leonardo Da Vinci. Nie mogłem tego udowodnić, gdyż moja dokumentacja uległa zniszczeniu wskutek pożaru. Był to wielki pożar. Na dodatek spłonął również serwer, na którym przechowywano elektroniczne zapisy dokumentów.

– To jak to wykombinowałeś z tym dyplomem? – zapytał Zupak Psycho, młodszy więzień.

Zafra odmówił wyjaśnień. Poczuł się urażony nieufnością współwięźnia.

Zupak Psycho miał dziwną ksywę i domagał się, aby go tylko tak nazywać. Więźniowie przestrzegali tej zasady, ponieważ był silny i nieobliczalny. Większość czasu spędzał w karcerze. Wśród więźniów panowała wówczas zasada „Strzeż się innych wariatów, bo mogą być gorsi od ciebie”.

– Jeśli znałeś ludzi tak dobrze jak siebie samego, to wiedziałeś, że nie jest to czcze gadanie. Strażnicy-psychiatrzy zwracali się do nas przez pan, a zbiorowo przez panowie. Dziwiłem się, że mieli do nas tyle szacunku, bo my często gardziliśmy sobą jak wściekłe psy, albo i gorzej – wyjaśnił Zafra. Na chwilę wstał z ławki, na której siedzieli, aby wyprostować nogi.

Kapitan Karma wyjaśnił Zafrze, że dziwne zdolności morderców zaobserwowano dopiero po drugiej fali epidemii grypy typu Alfa. Można się było przeciwko niej zaszczepić. W użyciu była wówczas szczepionka skuteczna na kilka odmian grypy, nie tylko Alfa. Po trzech latach okazało się, że szczepionka zmieniała psychikę osób, które używały równocześnie leki zawierające składniki modyfikowane genetycznie.

– W ludziach ujawniły się instynkty stadne polowania i zabijania z odległej przeszłości, kiedy komunikowali się bez słów. Taka jest hipoteza. Tak to tłumaczą naukowcy.

Kiedy Karma przerwał swój wykład, Zafra nic nie odpowiedział. Siedział i czekał na ciąg dalszy. Chciał wszystko powtórzyć innym więźniom.

– Przypadło wam żyć w czasach, kiedy szczepionki przeciw grypie i leki modyfikowane genetycznie wywołują zmiany w sieciach neuronowych mózgu i sposobach komunikacji między ludźmi o podobnej osobowości. Będąc mordercami, jesteście panowie także ofiarami – podsumował  Karma. Był idolem Zafry. Więzień zazdrościł mu pozycji zawodowej, tytułu naukowego oraz możliwości pomocy ludziom o niezwykłej przeszłości, bogatej wyobraźni i ostrej jak brzytwa pamięci do szczegółów.

Michael Tequila
Gdańsk, dnia 19 października 2020